رضا کاظمی

مقاله جایگاه افساد فی الارض و بغی در فقه و قوانین

جزئیات و دریافت گزارش فایل

دو مقوله محاربه و افساد فی الارض از عناوین فقهی هستند که پس از انقلاب اسلامی به اقتضای اصل چهارم قانون اساسی وارد قوانین جزایی ایران شدند. این دو مفهوم از مفاهیم بحث‌برانگیز بوده و در باب ماهیت آنها میان فقها اختلاف مشاهده می‌شود. اما در سیر واکاوی بر اساس مستندات فقهی می‌توان به تعریفی متقن از این دو مقوله دست یافت که مطابق آن مجازات محارب، موارد مذکور در آیه محاربه و مجازات مفسدِ (غیر محارب و غیر موجبات حد یا قصاص) به دلیل عدم وجود نص، تعزیر می‌باشد که بنا بر صلاحدید حاکم اسلامی، مجازات، متناسب با جرم تعیین می‌گردد. لیکن نگاهی گذرا به عناوین مجرمانه علیه امنیت نشان می‌دهد که این دو عنوان در سیاست کیفری قانون‌گذار با دیدگاهی توسعه‌ای، در عرصه‌های گوناگونی تبلور یافته‌اند. بخش عمده عنوان محاربه و افساد فی الارض در جرایم علیه امنیت، مربوط به مواردی است که لطماتی متوجه نظام سیاسی شود. وجود این جرم‌انگاری به دلیل اختلاط مفاهیم محاربه و بغی می‌باشد؛ حال آنکه محاربه، جرم عمومی بوده و بغی، خروج علیه حاکمیت است و هر کدام در فقه، مجازات مربوط به خود را دارند. بدین‌سان، جرایم علیه نظام سیاسی، هیچ سنخیتی با ارکان محاربه و افساد فی الارض ندارند.

کلمات کلیدی :جرم سیاسی، محاربه، افساد فی الارض، بغی.

» فهرست مطالب:

• چکیده
• مقدمه
• سوالات
• گفتار اول
  • الف: تـعریف افساد فی الارض
  • ب: تعریف‌ بغی‌
  • ج: تعریف جرم سیاسی
• گفتار دوم
  • 1. معیار اول: ضابطه عینی یا موضوعی (نوعی یا بیرونی‌)
  • 2. معیار دوم: ضابطه ذهنی یا‌ شخصی‌ (درونـی)
  • 3. معیار سوم: ضابطه مختلط
• گفتار سوم: جرم سیاسی در دیدگاه اسـلام
  • 1. رابطه جرم سیاسی با مفاهیم محاربه، افساد‌ فی الارض و بغی
  • 2. رابطه محاربه با جرم سیاسی‌
  • 3. رابطه افساد فی الارض با‌ جرم‌ سیاسی‌
  • 4. رابطه‌ بغی با جرم سـیاسی
• گفتار چهارم
  • 1. جایگاه جـرم سـیاسی در حـقوق موضوعه ایران
  • 2. جرایم سیاسی علیه امنیت داخلی و خارجی کشور
    • الف) تشکیل یا اداره جمعیت (حزب) و یا عـضویت در آنـها بـه قصد بر هم زدن امنیت (ماده 498 ق.م.ا)
    • ب) تبانی برای ارتکاب جرایم علیه امنیت (ماده 610 ق.م.ا)
• نتیجه‌گیری
• منابع و مآخذ